راهنمای درمان ارتوگناتیک و جراحی فک
چرا درمان ارتوگناتیک سودمند است؟
این نوع درمان، می تواند مشکلات جفت شدن دندان ها بر روی یکدیگر (اکلوژن) را اصلاح کرده و وضعیت آن را تغییر دهد. در برخی موارد، جراحی فک برای بهبود وضعیت اکلوژن و همچنین ایجاد تغییرات ظریف و نامحسوس در فرم صورت انجام می شود، اما در مواردی نیز ممکن است فرم صورت بیمار نیاز به تغییرات عمده و قابل توجه داشته باشد (مثلا اگر فک پایین جلو آمده و برجسته تر بوده یا عقب رفته باشد). در این موارد جراحی فک ( ارتوگناتیک) اندیکاسیون دارد. در ادامه این مقاله به بررسی بیشتر و دقیق تر راهنمای درمان ارتوگناتیک و جراحی فک می پردازیم
آیا درمان جایگزینی برای جراحی فک وجود دارد؟
در بعضی موارد، ممکن است بتوانید با روش های دیگر غیر از جراحی نیز ناهنجاری های فک و دندان ها را بر طرف کنید. در این مورد می توانید از پزشک معالج خود سوال کنید تا تمامی مزایا و معایب جراحی فک و همچنین گزینه های درمانی دیگر را برایتان توضیح دهد.
برای اطلاع از جراحی های فک و صورت اینجا کلیک کنید.
درمان ارتوگناتیگ شامل چه مواردی است؟
این نوع درمان معمولا طی یک دوره دو و نیم تا سه ساله انجام می شود که معمولا با یک دوره درمان ارتودنسی برای تغییر موقعیت دندان ها به کمک دستگاه های ثابت آغاز می گردد. پس از درمان ارتودنسی، تقریباً دو سوم راه را پیموده اید و آماده برای جراحی فک خواهید بود.
پس از جراحی نیز، هنوز به بریس های ارتودنسی نیاز دارید و در واقع درمان ارتوگناتیک هنوز ادامه دارد و غالبا بریس های ثابت، بین شش تا نُه ماه پس اژ جراحی بر روی دندان ها قرار دارند. بعد از این که بریس های ثابت برداشته شد، از بریس های متحرک استفاده می شود تا دندان هایتان به خوبی در موقعیت جدید قرار گیرند. بعضی از بیماران نیز در این مرحله هم نیاز به نگهدارنده های (ریتِینِر) ثابت دارند.
متخصص ارتودنسی به شما خواهد گفت که این نگهدارنده ها را برای چه مدت باید روی دندان ها قرار دهید. در بیشتر موارد، معمولا تا یک سال بعد از عمل نیاز است که از نگه دارنده به طور دائمی؛ یعنی هم در طول روز و هم شب ها به هنگام خواب استفاده کنید و سپس به تدریج طول مدت استفاده از آن را کمتر کنید. بعد از یک سال استفاده دائمی، می توانید فقط چند شب در هفته از نگه دارنده استفاده کنید. لازم است که به مدت پنج سال بعد از عمل، معاینات منظم انجام دهید و جراح فک و ارتودنتیست، موقعیت فک و دندان هایتان را مورد بررسی قرار دهند تا از نتیجه عمل و میزان موفقیت آن اطمینان یابند.
جراحی فک به چه صورت انجام می شود؟
این جراحی، بسته به نیاز بیمار و ناهنجاری های موجود در فک و همچنین تشخیص تیم درمانی، می تواند شامل جراحی فک بالا (ماگزیلا)، فک پایین (مندیبل) و یا ترکیبی از هر دو باشد. جراحی فک از داخل دهان صورت می گیرد و بنابراین هیچ جای زخم و اسکار قابل مشاهده بر روی پوست صورت باقی نمی گذارد. اما در عین حال، برای برخی از انواع جراحی، ممکن است یک برش کوچک در زاویه فک ایجاد شود. هرچند که این مورد نیز چندین هفته بعد از عمل، دیگر قابل مشاهده و محسوس نخواهد بود.
طی فرایند عمل، جراح موقعیت فک‌ها را با ایجاد برش هایی بر روی استخوان فک تغییر می دهد و به کمک پیچ ها و صفحات مخصوص در زیر لثه، فک ها را در موقعیت جدیدشان فیکس می کند. پس از تغییر موقعیت فک، ممکن است از پلاک های کوچک استخوانی، پیچ ها، سیم یا باند لاستیکی برای ایمن سازی و تثبیت استخوان ها در موقعیت جدید استفاده شود. این پیچ ها و پلاک ها که از براکت های ارتودنسی کوچکتر هستند، به مرور زمان با استخوان فک یکی خواهند شد.
عوارض و خطرات مرتبط با جراحی فک
- بی حسی لب ها: معمولا بلافاصله پس از جراحی، این وضعیت طبیعی است. لب بالایی به سرعت بهبود می یابد، اما مدت زمان بهبودی لب پایین، متغیر است و ممکن است بی حسی آن طولانی تر باشد. بعضی از بیماران بی حسی دائم مناطقی از لب ها را گزارش می کنند که معمولا بر روی ظاهر لب یا عملکرد آن تاثیری ندارد. این بیماران معمولا پس از مدتی به این وضعیت عادت می کنند.
- عفونت مینی پلیت ها: در موارد معدود، احتمال عفونی شدن پلیت های زیر لثه وجود دارد که در این صورت آنها را خارج می کنند. برای افراد سیگاری، احتمال این عارضه بیشتر است. از این رو، به بیماران توصیه می شود که قبل از عمل جراحی فک، سیگار را ترک کنند.
- تنظیم مجدد بایت دندان: در بعضی موارد، ممکن است تیم درمانی تصمیم بگیرند که وضعیت قرارگیری دندان ها بر روی یکدیگر را تغییر دهند که در این موارد، می توانید درباره لزوم یا مزایای عمل دوباره با جراح خود مشورت کنید.
- ریلپس (بازگشت فک به وضعیت سابق): بازگشت فک یا دندان ها به موقعیت قبلی، معمولا وضعیتی طبیعی نیست اما در موارد معدود ممکن است رخ دهد. در این صورت اقدام خاصی برای آن صورت نمی گیرد چون تغییرات جزئی است و چندان قابل مشاهده نمی باشد.
برای اطلاع از جراحی های ایمپلنت اینجا کلیک کنید.
چه مدت نیاز به بستری در بیمارستان وجود دارد و دوران نقاهت چگونه است؟
اغلب بیماران معمولا برای یک شب در بیمارستان می مانند و بین دو تا چهار هفته نیاز به استراحت دارند. یعنی طی این مدت نمی توانند به سر کار، مدرسه یا دانشگاه بروند. اما به طور کل دوران نقاهت و مدت زمان لازم برای بهبودی در بیماران مختلف، متفاوت است. معمولا بین سی و شش تا چهل و هشت ساعت بعد از عمل، بیشترین التهاب و تورم در صورت وجود دارد که این التهاب طی دو تا سه هفته بهبود یافته و فرم صورت نیز بعد از چندین ماه به شکل نهایی خود می رسد و ظاهر آن بعد از گذشت این مدت دیگر تغییری نخواهد کرد.
میزان تغییراتی که بعد از عمل بر روی ظاهر صورت اتفاق می افتد و همچنین میزان آشکار بودن این تغییرات، بسته به نوع جراحی و مشکلات فک متفاوت خواهد بود. بیمارانی که جراحی فک انجام می دهند، ممکن است تا حدی دچار افسردگی بعد از عمل شوند که این امری عادی است. برای این بیماران مدتی زمان لازم است تا به ظاهر جدید خود و تغییراتی که در آن صورت گرفته است، عادت کنند. در صورت نیاز، بیماران می توانند در این مورد از یک روانشناس یا مشاور نیز کمک بگیرند.
برای اطلاع از جراحی های بینی اینجا کلیک کنید.
مراقبت بعد از عمل
با توجه به اینکه در انتهای عمل جراحی فک، اغلب فک شما با سیم بسته شده است، داروهای شما اغلب بصورت تزریقی یا شربت خوراکی هستند. اغلب بعد از عمل به بیمار توصیه می شود که مایعات و غذاهای نرم بخورد. اکثر بیماران پس از جراحی مقداری وزن کم می کنند، بنابراین مهم است که از یک رژیم غذایی مناسب برای دریافت کالری مورد نیاز بهره بگیرند.
بیمار به دلیل تورم بعد از عمل، نمی تواند دهان خود را زیاد باز کند. بنابراین باید تا مدتی غذاهای نرم مثل سوپ، اسموتی، ماست و غیره مصرف کند تا نیاز به جویدن نداشته باشد. معمولا شش هفته بعد از عمل بیماران می توانند به رژیم غذایی عادی خود بازگردند، اما طی این مدت و تا زمانی که استخوان های فک بهبود می یابد، لازم است که از خوردن غذاهای سفت اجتناب شود. مسواک زدن، در طول تمام مراحل درمان ارتوگناتیک مهم است اما به خصوص بعد از عمل جراحی فک، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به بیماران توصیه می شود که بعد از عمل از یک مسواک نرم بچه گانه استفاده کنید.
معمولا پیش از عمل و بعد از آن، هنگامی که بیمارستان را ترک می کنید، پزشک دستورات لازم را به شما خواهد داد. در صورتیکه فک شما با سیم های بین دندانی پس از عمل بسته شده باشد، اغلب ده روز بعد عمل باید به پزشک مراجعه کنید تا ان را باز کند. بسته ماندن بیش از ده روز فک باعث آسیب به مفصل فک خواهد شد. همچنین چهار هفته بعد از عمل، جراح فک صورت شما را ویزیت و وضعیت فک و دندان ها را بررسی خواهد کرد. در صورتیکه روند ترمیم استخوانی و اکلوژن نرمال و مطلوب باشد جهت ادامه درمان ارتودنسی شما را به ارتودنتیست ارجاع خواهد داد.
مرجع
